Ergonomia w kuchni
Kuchnia to jedno z najważniejszych miejsc w domu czy mieszkaniu i warto zaplanować tę przestrzeń zgodnie z zasadami ergonomicznego projektowania przestrzeni. Reguły te dotyczą zarówno niewielkiego aneksu kuchennego, odrębnych pomieszczeń kuchennych oraz wielkich pomieszczeń otwartych lub zamkniętych wyposażonych m.in. w tzw. wyspę roboczą.
Z poradnika dowiesz się
Człowiek zawsze chce coś udoskonalić i jest to tylko kwestia czasu, kiedy to zrobi. Definicja przestrzeni kuchennej nigdy nie była stała i ewoluowała na przestrzeni dziejów, położenia geograficznego, przynależności kulturowej itp. W niniejszym poradniku ograniczymy się jednak do pierwszej połowy dwudziestego wieku, który można określić jako początek funkcjonalizmu i powolny zmierzch czasów przeładowywania sztuki, mody oraz architektury dekorami.
Trudno jest jednoznacznie stwierdzić, który kraj czy projektant jest prekursorem prowadzenia badań nad ergonomią przestrzeni kuchennej, z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że miało to miejsce w mniejszym lub większym stopni w wielu miejscach równocześnie.
Szpula nici na pomoc w badaniach
Jedną z postaci zapisaną na kartach historii w aspekcie badań na ergonomią przestrzeni kuchennej była amerykańska ekonomistka Chistine Frederick. Amerykanka zajmowała się badaniami nad możliwościami wykorzystania tej przestrzeni w kontekście pracy w gospodarstwie domowym. Zależało jej na podniesieniu komfortu użytkowania domowników.
Do swoich badań stosowała długą nić, podczas pracy w kuchni przywiązywała nitkę i wykonywała kolejne ruchy. Swoje analizy przestrzenne opierała na długości zużytej nitki i w ten sposób określała czy dana przestrzeń jest ergonomiczna. Swoje wnioski opisała w kilku książkach i wielu artykułach opublikowanych w 1918 roku w Stanach Zjednoczonych, rewolucjonizując w tamtych czasach bardzo popularny we wnętrzach styl wiktoriański. W jednej ze swoich książek napisała, że pomimo tego, że lubiła gotować, męczyła się w kuchni z powodu bezsensownych czynności, które zabierały jej mnóstwo czasu. Postanowiła to zmienić i pomóc innym kobietom.
Powyżej rzuty z książki pt. Household engineering autorstwa Chistine Frederick wydanej w 1918 roku w Nowym Jorku przedstawiające od lewej plan kuchni nieergonomicznej, a od prawej plan kuchni zoptymalizowanej funkcjonalnie.
Stoper i taśma miernicza
W Europie również przykładano wielką wagę do przestrzeni kuchennej. Doskonałym tego przykładem była działalność kobiety tym razem architektki z Wiednia Margarete Schutte-Lihotzky. Postanowiła ona również zgłębić temat relacji przestrzeni kuchni a efektywnym sposobem jej wykorzystania przez człowieka. Do swoich analiz posługiwała się czasomierzem oraz taśmą mierniczą. Za pomocą tych narzędzi odmierzała czas i dystans do wykonywania kolejnych czynności pomiędzy najważniejszymi obszarami w kuchni, tj. stołem, piecem i zlewozmywakiem. Dzięki wnioskom z badań w 1927 roku we Frankfurcie nad Menem powstała pierwsza ergonomiczna i zabudowana przestrzeń kuchenna będąca wzorcowym modelem wykorzystanym w nowych budynkach z mieszkaniami socjalnymi. Wiedeńska architektka w swoim nowoczesnym modelu przestrzeni kuchennej zastosowała szereg ulepszeń, które znacznie poprawiły wygodę podczas pracy w kuchni.
Na opisanych powyżej przykładach widać doskonale, że przestrzeń, w której przygotowujemy posiłki i jemy była przedmiotem dociekań i analiz już od bardzo dawna. Można powiedzieć, że stopniowo upowszechniło się postrzeganie przestrzeni kuchni jako miejsca do wykonywania wyspecjalizowanych czynności w sposób logiczny i sekwencyjny. Zostały wprowadzone wymiary, które są dzisiaj standardem w projektowaniu kuchni. Standaryzacja wymiarowa wyznacza reguły, dzięki którym jest np. możliwe zastosowanie sprzętów AGD kilku producentów w tej samej kuchni.
Jak zatem korzystać ze zdobytej wiedzy o ergonomii pracy w kuchni w praktyce podczas projektowania kuchni na własną rękę? Jednym z podstawowych narzędzi wykorzystywanych w kreowaniu przestrzeni kuchni jest tzw. trójkąt roboczy lub trójkąt funkcjonalny.
Trójkąt roboczy w przestrzeni kuchennej i jego praktyczne zastosowanie
Ogólna zasada korzystania z zasad trójkąta roboczego jest prosta i sprowadza się do zachowania odpowiedniego dystansu pomiędzy jego wierzchołkami, które wyznaczają kolejno zlewozmywak, kuchenka, lodówka.
Odległość pomiędzy lodówką a kuchenką powinna wynosić od 120 cm do maksymalnie 270 cm. Natomiast dystans pomiędzy zlewozmywakiem a lodówką oraz dystans pomiędzy zlewozmywakiem a kuchenką od 120 cm do 210 cm.
Warto też zwrócić uwagę na to, że jest też popularna konfiguracja, w której ceramiczna płyta grzejna lub płyta gazowa jest odseparowana od piekarnika. Wtedy powyższe reguły należy zastosować do piekarnika, zapewniając jednak minimalną szerokość blatu roboczego po obu stronach płyty grzejnej, absolutne minimum to 60 cm. Ponadto przestrzeń robocza blatu pomiędzy płytą grzejną a zlewozmywakiem powinna mieć minimum 90 cm szerokości i głębokości 60 cm.
Możliwe jest stosowanie trójkąta roboczego w różnych konfiguracjach funkcjonalnych kuchni, zasada jest zawsze taka sama i należy kontrolować tylko odległości pomiędzy jego wierzchołkami. Warto zwrócić uwagę na minimalny wymiar pomiędzy blatami równoległymi i tutaj odległość tę również wyznacza bok trójkąta, który musi mieć minimum 120 cm.
Przykłady zastosowania trójkąta roboczego w różnych konfiguracjach układu funkcjonalnego kuchni
Od czego zacząć planowanie kuchni?
Podczas wstępnych prac nad projektem przestrzeni kuchennej ważne jest ustalenie przede wszystkim, dla kogo projektowana jest kuchnia. Mam tu na myśli po pierwsze przeanalizowanie sposobu użytkowania kuchni, czy będzie wykorzystywana do codziennego gotowania, czy raczej sporadycznie. Osoby, które mało gotują nie potrzebują przecież dużej kuchni i odwrotnie.
Następnym krokiem jest określenie przewidywanej liczby użytkowników oraz ich wieku. Bardzo częstym błędem jest projektowanie kuchni bez uwzględnienia wzrostu użytkownika kuchni, dla którego blat roboczy może być umiejscowiony za nisko lub za wysoko. Co prawda, w kontekście większej liczby domowników jest to trudniejsze zadanie i wzrost trzeba w jakiś sposób uśrednić. Jednak w aspekcie ergonomicznego projektowania tej przestrzeni jest to istotny parametr, bo przecież przestrzeń ma być dostosowana do wymiarów człowieka, a nie odwrotnie. Wysokość blatu należy dostosować do wzrostu osoby najczęściej użytkującej kuchnię.
Można śmiało powiedzieć, że każdy człowiek posiada indywidualny ergonomiczny profil i własną wysokość roboczą blatu, która zapewnia mu najlepszy komfort pracy w kuchni. Na podstawie badań określono, że optymalną wysokością roboczą blatu jest odległość od 10 do 15 cm poniżej łokcia. Obecnie standardową wysokością blatu przeznaczonego do pracy na stojąco jest wysokość od 85 cm do 91 cm. Natomiast w przypadku blatu zaplanowaną funkcją spożywania posiłków to zakres od 70-75 cm.
Oświetlenie
Przestrzeń kuchenna, nawet jeśli byłaby zaprojektowana idealnie zgodnie z zasadami współczesnej ergonomii, a byłaby nieprawidłowo oświetlona, nie miałaby jednak żadnej wartości. Generalnie światło odgrywa we wnętrzach bardzo ważną rolę, która określa nam przestrzeń wnętrza, styl, kreuje atmosferę, przede wszystkim bardzo oddziałuje na warunki pracy w kuchni.
Dobrą zasadą jest projektowanie oświetlenia głównego w kuchni w miejscach centralnych, z których światło będzie wypełniać przestrzeń równomiernie. Można umieścić takie oświetlenie na środku sufitu w pomieszczeniu lub uzupełnić takie rozwiązanie, doświetlając stół jadalni.
Następnie warto zapewnić odpowiednią ilość światła nad blatem roboczym, np. za pomocą taśm LED zamontowanych od spodu szafek górnych.
Podsumowanie
Umiejętne wykorzystanie powyższych reguł podczas projektowania kuchni zapewnia wysoki komfort użytkowania przestrzeni kuchennej. Najważniejsze elementy wyposażenia kuchni są pod ręką i nie potrzeba wykonywać dodatkowych zbędnych czynności, aby się do nich dostać. Zaprojektowana kuchnia niespełniająca tych ogólnych zasad, pomimo zastosowanego ciekawego stylu wnętrza, będzie źródłem niepotrzebnego stresu i niezadowolenia podczas użytkowania. Warto zadbać, aby miejsce, w którym spędzamy mnóstwo czasu spełniało nasze wymagania w 100%.
Opracował:
Sebastian Rzymski
Mirage Studio Sebastian Rzymski
Poniżej przedstawiamy ranking 143 051 Specjalistów od Remontów Mieszkań najlepszych w 2024 roku w poszczególnych miastach powiatowych:
Jak oceniasz ten poradnik?
Dziękujemy za Twoją opinię!Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści
Więcej poradników o aranżacji wnętrz
Coraz częściej pojawiają się dyskusje na temat wpływu, jaki wywiera na nas przestrzeń, w której na co dzień przebywamy. Ukazują się też coraz nowsze raporty potwierdzające tę tezę. Badaniami dotyczącymi wpływu wnętrz na samopoczucie człowieka zajmuje się psychologia architektury. Wiele osób dziwi się, że taka dziedzina w ogóle istnieje. Okazuje się, że tak, ponadto coraz częściej po tę wiedzę sięgamy, mając na uwadze świadome projektowanie.
09.01.2020
Niektórzy nie przywiązują większej wagi do stylu wykończenia wnętrz – łącząc ze sobą jedynie kolory lub podobne materiały wykończeniowe ewentualnie wykańczając mieszkanie bez zachowania wyraźnego stylu. Są jednak tacy, dla których spójność w wykończeniu wnętrza jest najważniejsza. Sprawdź przegląd popularnych stylów i wybierz taki, który będzie ci odpowiadał!
23.06.2022W artykule przedstawimy najważniejsze elementy charakteryzujące poszczególne style architektury wnętrz.
28.02.2020
Jak udekorować ścianę w salonie? Jedni stawiają na nowoczesne wykończenie ścian (np. ściana z brokatem, ściana z luster), inni wolą klasykę (dla nich jest ściana w salonie z cegły lub drewniana), a coraz częściej wybierane są odważne aranżacje – np. ozdobna ściana z kwiatów lub skąpana w złocie. Co wybrać? Które aranżacje ścian w salonie są modne? Jak ozdobić ścianę w salonie?
01.07.2022
Jakie są najpopularniejsze i najciekawsze trendy wnętrzarskie 2023? Na topie są wnętrza czerpiące inspiracje ze stylu śródziemnomorskiego, meble z recyklingu, rozwiązania ekologiczne i materiały naturalne. Na salony wraca też nieśmiertelny styl vintage, ale w tym przypadku chodzi bardziej o zamiłowanie i wykorzystanie w aranżacjach starych rzeczy, a nie antyków. Popularność zyskuje też styl japandi, czyli miks Skandynawii i Japonii. Nie można też zapomnieć o multifunkcjonalności – kompaktowe rozwiązania idą w parze z wygodą, ale też opcją pracy zdalnej. W cenie są więc ergonomiczne fotele i stylowe biurka z regulacją wysokości. Jakie są top trendy wnętrzarskie 2023? Sprawdź!
24.07.2023Umawiając się do lekarza, fryzjera czy dentysty przeżywamy katusze w czasie rozmów z panią rejestratorką „nie, ten termin mi nie pasuje, nie, ten też nie, może coś koło piątku, o nie, niestety 13h też nie…”. Koszmar! Wychodzimy na wybrednych, nieelastycznych klientów, którym trudno dogodzić. „Daj pani ten grafik samemu zobaczę…” chciałoby się powiedzieć.
30.11.2011
